ULUSLARARASI
LOJİSTİK TERİMLERİ
A
ADR
(Agreement on Dangerous Goods by Road) : Yanıcı, parlayıcı
ve patlayıcı maddelerin karayolu ile taşınması kurallarını
içeren, bu maddelerin taşınabilmesi için, araç ve sürücülerde
gerekli belgelerin arandığı bir standart.
ALL IN : Her şey
dahil fiyat.Çıkıştan varışa kadar tüm masrafları kapsayan
anlaşma.
AMS (Automated Manifest System) : Otomatik
manifesto sistemi. ABD ve Kanada gümrüklerinde uygulanır. Bu
ülkelere yapılan ihracatlarda güvenlik gerekçesiyle 24 saat
öncesinde bildirme zorunluluğu karşılığında AMS ücreti
alınır.
ATA (Actual Time of Arrival) : Gerçekleşen Varış
Zamanı.
ATA Carnet (ATA Karnesi) : ATA karneleri
uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi ve Ekleri kapsamında,
taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek
duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını
sağlayan gümrük belgeleridir.
ATS (Actual Time of Sailing)
: Gerçekleşen Kalkış Zamanı.
ATR : Türkiye ve
Avrupa Topluluğu arasında imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasınca
serbest dolaşım halinde bulunan malların ihracında gümrük
muafiyetinden yararlanmak amacıyla ihracatçı tarafından
düzenlenen belgedir.
ARRIVAL NOTICE (VARIŞ iHBARI) : Kargo
varış limanına ulaştıktan sonra konşimentonun “notify”
kısımında yer alan firmaya gönderilen ihbar.
AWB (Air WayBill)
: Havayolu taşıma senedidir. Uluslararası havayolu taşıma
şirketlerince düzenlenen ve malların belirlenen yere taşınmak
üzere teslim alındığını belirten ve yapılacak taşımanın
sözleşmesini de içeren belgedir. Malların mülkiyet hakkını
temsil etme yetkisini evrağa sahip olanlara vermedikleri için
havayolu konşimentoları ciro edilebilir özellikte değildirler,
kıymetli evrak sayılmazlar.
B
BAF
(Bunker Adjustment Factor) : Petrol fiyatlarındaki dalgalanmaya
göre armatörün bu değişiklikten etkilenmemek için her ay
belirlediği navlun kalemi.
BARREL : (BBL) Varil.60
'F'de 42 galon sıvıyı taşıyabilen kap.
Bill of Lading –
B/L (KONŞİMENTO) : Üzerinde yükleyici, alıcı,ihbar mercii
den başlayarak her türlü bilginin yeraldığı kıymetli bir
evraktır. Gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını
gösteren ,gönderenin ve alıcının adlarının yazılı olduğu
hukuki belgedir.Malın alıcısına genellikle önceden gönderilen
bu belge , alıcının mal üzerindeki mülkiyet hakkını
gösterir.Alıcı ,bu belge olmaksızın malları teslim
alamaz.
BREAK BULK CARGO : Standart araçlara ve
konteynerlere sığmayan dökme yük. Bu yükleri taşımak için
özel dökme yük gemileri mevcuttur.
BONDED WAREHOUSE
: Gümrüklü antrepo.Gümrük yetkilileri tarafından gümrük
işlemlerinin tamamlanıncaya kadar malın depolanmasına izin
verdiği antrepo.
BOOKING : Rezervasyon.
C
CAF
: "Currency Adjustment Factor" için kısaltma.Döviz
ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt
fiyatlarından korumak için kullanılır.
CARGO : Taşımaya
konu olan yük.
CARGO MANIFEST (ÖZET BEYAN) : Yük
Manifestosu. Belirli bir seferde taşınan yükün göndericisi ve
alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren
liste.
CARRIER (TAŞIYICI) : Bir taşıma kontratı gereği
taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç suyolu veya kombine olarak
gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada
kuruluş.
CARTAGE : İç taşıma.Aynı ülkenin şehirleri
arasında yapılan karayolu veya demiryolu taşıması.
CBM
: "Cubic Meter" için kısaltma.Metreküp.
CERTIFICATE
OF ORIGIN (MENŞE ŞAHADETNAMESİ) : Varış limanından istenen
malın nerede imal edildiğini ve diğer detayları gösteren belge.:
Maların hangi ülke menşeine ait olduğunu gösterir belgedir.
Genellikle ticaret odaları tarafından tasdik edilmekle beraber
sanayi odalarınca da tasdik edilebilmektedirler. Özellikli menşe
şahadetnameleri olan FORM A Belgesi ve EUR1 belgesi ile
karıştırılmamalıdır.
CLAIM : Taşıma sırasında zarar
gören veya eksik çıkan malların ödenmesi için taşıyıcıya
yapılan tazminat talebi.
CMR :. Uluslararası CMR Anlaşması
gereğince düzenlenen karayolu taşıma belgesidir. Ciro ve devir
edilemez.
COMBINED TRANSPORT (KOMBİNE TAŞIMA)
: Kara/Deniz/hava gibi birden fazla taşıma şeklini bir arada
kapsayan taşıma şekli.
COMMODITY (MAL CiNSi) : Taşinan
malın tam adı.
COMMERCIAL INVOICE : Ticari mal
faturası. İhracatçıyla ithalatçı arasında tüm işlemlerin
kaydedildiği,taşınan mal için düzenlenen evraklara temel teşkil
eden fatura.
CONSIGNEE (ALICI) : Taşıma
evraklarında,taşınan malları teslim almakla yetkili kılınan
kişi yada firma.
CONSIGNOR : Konşimentoda malın
göndericisi olarak belirtilen kişi.
CONSOLIDATION
(KONSOLİDASYON) : Aynı sevkıyatla gidecek farklı
kaynaklardan yüklerin birleştirilmesi.
CONTAINER (KONTEYNER)
: Uluslararası standartlara sahip taşımacılık sistemi
içinde verimli, güvenli ve hasarsız bir şekilde malzeme taşıması
için üretilmiş, yeniden kullanılabilir çelik kutu şeklinde
yapılardır.
CONTAINER YARD (CY) : Konteyner alanı.Yüklü
veya boş konteynerlerin
elleçlendiği,yüklendiği,boşaltıldığı,depolandığı
alan.
COST : Maliyet, masraf.
CUSTOMER
: Müşteri.
CUSTOMS BROKER : Gümrük
müşaviri.
CUSTOMS CLEARANCE (GÜMRÜKLEME) : Gümrük
işlemlerinin yapılması, gümrük muayenesi.
CUSTOMS
INSPECTION (GÜMRÜK GÖZETİMİ) : Malzemelerin gümrük
işlemleri sırasında gözetim altına alınması, kontrol edilmesi.
Türkiye’de “kırmızıya düşmek”.
CUSTOMS TARIFF
CODE / HS CODE (Harmonized System Code) : Gümrük tarife kodu
(GTIP).
CUT OFF : Tren veya geminin kalkışından önce
yüklerin terminale son teslim tarihi ve saati.
D
DEBIT
NOTE : Borç makbuzu. Faturaya benzer fakat fatura kullanmanın
uygun olmadığı yerlerde kullanılan makbuz.
DELAY : Gecikme,
erteleme.
DELIVERY : Kargonun teslim
edilmesi.
DEMURRAGE (DEMURAJ) : Konteyner bekleme
ücreti.
DELIVERY ORDER (ORDİNO) : Konşimentoda
yazılı malların çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan
emir veya talimattır.
DESTINATION : Varış
yeri,istikamet,destinasyon.Taşıyıcının malı alıcı veya
acentesine teslim edeceği yer.
DIRECT SERVICE (DIREKT SERVIS)
: Konteynerin çıkış limanında yüklendiği gemi ile varış
limanına boşaltılması suretiyle verilen servis.
DOOR TO
DOOR : Kapıdan kapıya taşıma şeklini ifade eder.
DOOR
TO PORT : Kapıdan limana taşıma şeklini ifade eder.
DOZVALA
: Uluslar arası karayolunda düzenlenmiş geçiş belgesi.
E
ENDORSEMENT
: Ciro.Çek/bono/konşimento gibi kıymetli evrakın arkasına
atılan imza.Ciro,kıymetli evraka konu olan değerin hamiline
devredildiğini gösterir.
ETA (Estimated Time of Arrival)
: Tahmini Varış Zamanı
ETD (Estimated Time of
Departure) : Tahmini Kalkış Zamanı
EUR 1 : EUR.1
Dolaşım Sertifikası Türkiye'nin Türk mallarını teşvik amaçlı
Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkelere yönelik
ihracatlarda, Avrupa Birliği'ne üye ülkelere Tarım Ürünleri
Listesi kapsamına dahil ürünlerin ihracatında Avrupa Birliği'ne
üye ülkelere Avrupa Kömür Çelik Topluluğu Ürün Listesi
kapsamına dahil ürünlerin ihracında malın gümrük indiriminden
yararlanması amacıyla Ticaret Odaları tarafından onaylanan ve
Gümrük İdaresince vize edilen belgedir.
EXPORT DECLERATION
: İhracat Beyannamesi.Malların sevkinden önce devlet
tarafından istenen belge.
EXPORT LICENCE : İhracat izin
belgesi
F
FCL
(Full Container Load) : Kompe yük. Konteynerin tamamının bir
yükleyici tarafından doldurulup kullanılması.
FCR
(Forwarders Certificate of Receipt) : Forwarder eşya teslim
alındı belgesi demektir. Eşyanın sevk edilmek veya alıcının
emrine hazır tutulmak üzere Freight Forwarder tarafından dış
görünüş itibarıyla iyi durumda teslim ve kontrol altında teslim
alındığını kanıtlar.
FEEDER VESSEL (FEEDER GEMİ) : Aktarma
servisleri için kullanılan küçük kapasiteli kısa mesafe
gemileri.
FIATA : "Federastion International des
Associations de Trasitaires et Assimillés" için
kısaltma.Uluslararası Freight Forwarder Dernekleri
Federasyonu.Merkezi Zürih'te bulunan,93 ulusal taşımacılık,freight
forwarder,gümrük acenteleri ve lojistik dernek ve federasyonun üye
bulunduğu birlik.
FIXED COSTS : Sabit maliyetler, faaliyete
bağlı olmayan masraflar.Taşımacılıkta terminal,depo,antrepo
vb.kiraları,emlak vergisi ve diğer sabit vergiler bu tür
masraflardır.
FLAT RACK CONTAINER : İçine yandan ve üstten
mal yüklenebilen kenar ve duvarları olmayan platform şeklindeki
konteyner.
FLIGHT : Uçuş.
FORCE MAJEURE
(MÜCBİR SEBEP) : Doğal afetler, isyan, ayaklanma, iç
karışıklıklar,savaş hali, terör eylemleri, grev veya lokavtlar
veya kendi kontrolü dışındaki diğer nedenlere bağlı olarak
faaliyetinde meydana gelecek kesintiden kaynaklanan sonuçlardan
dolayı hiçbir yükümlülük ve sorumluluk üstlenmeme durumu.
FORK
LIFT : Palet,kızak ve sandıkların kaldırılıp indirilesi
için kullanılan iş makinesi.
FORM A (Özel Menşe
Şahadetnamesi) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı
(UNCTAD) çerçevesinde uygulanan, Rusya Federasyonu,Japonya,Beyaz
Rusya,Ukrayna ve Kazakistan ülkelerine yapılan ihacatlarda sayılan
ülkelerin gümrük indirimi uyguladıkları eşyanın ihracında
düzenlenen ve ithalatçı ülke gümrük idaresine muhatap
belgedir.
FREE IN (FI) : Limandaki yükleme masrafı.
FREE
OUT (FO) : Limandaki boşaltma masrafı.
FREE IN – FREE OUT
: Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil değildir.
FREE
IN – LINER OUT : Yükleme ücreti navluna dağil değildir.
Tahliye ücreti navluna dahil edilmiştir.
FREE TIME
: Serbest,ücretsiz süre.Yükleme/boşaltma ekipmanlarının
ücretsiz olarak kullanılabileceği ilave zaman.
FREE ZONE
(SERBEST BÖLGE) : Genel olarak serbest bölgeler; ülkenin
siyasi sınırları içinde olmakla birlikte gümrük hattı dışında
sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin
hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen
uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş
teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer
kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir. Serbest
bölgelere teminatlı araçlar ile servis verilmedir.
FREIGHT
(NAVLUN) : Taşima hizmeti karşılığında ödenen
ücrettir.
FREIGHT COLLECT : Navlunun alıcı tarafından
ödendiği ödeme şeklidir.
FREIGHT PREPAID : Navlunun
yükleyici tarafından ödendiği ödeme şeklidir.
FREQUENCY
: Sıklık. (Sefer sıklığından bahsederken
kullanılır.)
FUMIGATION (FUMIGASYON) : Koruma amaçlı
çeşitli ilaçlama.
G
GEÇİCİ
KABUL : Türkiye’deki gümrük mevzuatı gereği konteynerler
gümrüğe tabi mal statüsündedirler. Bu nedenle bir konteynerin
limandaki gümrüklü sahadan çıkarılması veya tekrar limana
getirilmesi halinde ortaya çıkan gümrükleme masrafıdır.
GEN-SET
: Soğutmalı konteyner kullanıminda taşıma sırasında
konteyneri soğutan parça.
GOODS VALUE : Mal bedeli.
GRI
(General Rate Increase) : Genel Navlun Artışı
GROUPAGE
: Grupaj,konsolidasyon.Küçük ambalajlardaki parsiyel
yüklerin büyük taşıma kaplarına aktarılarak birleştirilmesi
servisi.
GROSS WEIGHT : Brüt
ağırlık.Malların,paletlerin,konteynerin,paketlerin veya
vagonların toplam ağırlığı.
H
HANDLING
: Elleçleme hizmeti.
HAZ MAT : "Hazardeous
Materials" için kısaltma.Tehlikeli madde.
HB/L (House Bill
of Lading) : Deniz yolunda forwarder tarafından düzenlenen ara
konşimentodur.
HAWB (House Air Waybill) : Konsolide
edilmiş yükler için hava kargo acentesi tarafından düzenlenen
havayolu konşimentosu.
I
IATA
: "Internatıonal Air Transport Organisation" için
kullanılan kısaltma.Uluslararası Hava Taşımacılığında Yolcu
ve Kargo Taşımacılığın tariflerini ve yetkilendirilmelerini
denetleyen örgüt.
IGLOO : Hava taşımacılığında
kullanılan ve uçak gövdesi şeklinde konteyner.
IMCO
Surcharge: Denizyoluyla taşınan tehlikeli maddeler için talep
edilen ilave ücrettir.
INCOTERMS 2010 : Dünya
genelinde her yıl yapılmakta olan dış ticaretin büyük bir
kısmında kullanılan, dünya çapında bir sözleşmesel standart
olarak kabul gören Incoterms kuralları, 1936’da
Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yaratıldığından
buyana, uluslararası ticaretin gelişimine ayak uydurabilmesi için
düzenli olarak güncellenmiştir. Incoterms kuralları, temel olarak
malların satıcı tarafından alıcıya tesliminde taraflara düşen
görevleri, masrafları ve hasarı düzenler. Hem ulusal hem
uluslararası satım sözleşmelerinde yaygın olarak kullanılan bu
kurallar, ticari terimlerin değişik ülkelerde yapılan farklı
yorumlarının oluşturduğu belirsizliklerin ortadan kaldırılmasını,
yanlış anlamaların ve masraflı ihtilafların sayısının
azaltılmasını sağlamaktadır. Teslim şekilleri aşağıda
detaylarıyla anlatılmıştır;
İŞYERİNDE TESLİM /
EX WORKS (EXW)
"İş yerinde teslim" terimi, satıcının
malları, kendi yerinde veya ismen belirlenmiş başkaca bir yerde
(fabrika, depo, işyeri gibi) alıcının tasarrufuna bırakarak
teslim etmesini ifade eder. EXW, satıcı açısından asgari
yükümlülüğü temsil eder. FCA (Free Carrier - Taşıyıcıya
masrafsız) uluslararası ticaret için daha uygunken, bu kural iç
ticaret için uygundur.
Teslim şeklinin özellikleri : Satıcı
malları işletmesinde daha önce belirlenen tarihte alıcının
emrine hazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı malları işletmeden
teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar gümrük
işlemlerini tamamlayarak malları kendi ülkesine ithal eder.
Malların işletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün
masraf ve risk alıcı tarafından karşılanır.
Satıcının
Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı
hazırlayarak belirtilen tarihte veya süre içinde yine anlaşmada
belirtilen yerde (Fabrika, depo, işyeri vb.) herhangi bir taşıma
aracına yüklenmemiş olarak, malları alıcının emrine amade
tutar. Malların emrine hazır tutulduğunu alıcıya bildirir.
Alıcının ihracat ile ilgili belgeleri alabilmesi için yardımcı
olur. Alıcının talep etmesi halinde, tüm masraf ve riski alıcıya
ait olmak üzere taşıma acentası ile anlaşma yaparak,
düzenlettiği taşıma belgesini varış yerinde malları teslim
alabilmesi için alıcıya gönderir. Satıcının alıcıya karşı
taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü
yoktur. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak
anlaşılan belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta
varsa, satıcı bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını
seçebilir. Satıcı, malların teslim edilebilmesi için gerekli
kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım
vb.) ilgili masrafları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri
: Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Tüm
masraf ve risk kendisine ait olmak üzere, mallara ilişkin her türlü
ihracat ve ithalat işlemleri için gerekli olan lisans, vb. idari ve
ticari belgeleri düzenlemek, gerekli izinleri almak, gümrük
işlemlerini yaptırmak ve gümrük vergilerini ödemekle sorumludur.
Malları satıcının işletmesinde teslim aldığı andan itibaren
malla ilgili tüm risk ve masraflar Alıcının sorumluluğundadır.
Malların taşıtılması amacıyla taşıma acentası ile anlaşarak
navlun bedelini öder. Alıcı, malları teslim aldığına dair
gereken belge ve delilleri satıcıya sağlamalıdır. Alıcı, ihraç
ülkesince öngörülen muayene masrafları dahil, yükleme öncesi
her türlü muıayene masraflarını ödemelidir.
TAŞIYICIYA
MASRAFSIZ / FREE CARRIER (FCA)
"Taşıyıcıya Masrafsız"
kuralı, satıcının malları, satıcının işyerinde veya
belirlenen başka bir yerde, alıcı tarafından tayin edilen
taşıyıcıya veya başka bir kişiye teslim etmesini ifade
eder.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde
satıcı malları gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen
tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda
teslim işlemlerini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili
tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Navlun ücreti de diğer tüm
giderler gibi alıcı tarafından ödenir.
Satıcının
Yükümlülükleri : FCA kuralı, satıcının malları uygulandığı
ölçüde ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Satıcı, hasarı
ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için
gerekli her türlü izni almalı, malların ihracı için gerekli tüm
belgeleri düzenlemeli ve gümrük işlemlerini tamamlamalıdır.
Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta
sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının talep
etmesi üzerine durumunda taşıma acentası ile tüm masrafları
alıcıya ait olmak üzere anlaşır. Malları taşıyıcıya veya
taşıma acentasının gözetimine belirlenen tarihte ve yerde teslim
eder. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak anlaşılan
belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta varsa, satıcı
bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını seçebilir. Teslim
anına kadar bütün masraf ve riskler satıcının
yükümlülüğündedir. Satıcı, malların teslim edilebilmesi için
gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım,
sayım vb.) ilgili masrafları ve ihraç ülkesi yetkililerinim
emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları ödemelidir. Satıcı,
masrafları kendine ait olmak üzere, malların teslim edildiğine
ilişkin olağan teslim kanıtını alıcıya verir.
Alıcının
Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal
bedelini öder. Belirlenen tarihte ve yerde mallarını teslim alır.
Bu andan itibaren bütün masraflar ve risk alıcıya aittir. İthalat
ile ilgili belge veya izinleri alarak gümrük vergisi ve
masraflarını ödemekle yükümlüdür. Taşıma acentası ile
anlaşma yaparak navlun ücretini öder. Alıcı, ihraç ülkesi
yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç
olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını
ödemelidir.
TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK / CARRIAGE PAID TO
(CPT)
"Taşıma Ödenmiş Olarak" kuralı, satıcının
malları kendisinin seçtiği bir taşıyıcı veya diğer bir kişiye
belirlenen yerde (eğer taraflarca böyle bir yer kararlaştırılmamış
ise) teslim edeceğini ve satıcının, malların belirtilen varış
noktasına getirilmesi için gerekli taşıma sözleşmesini yapmak
ve taşıma masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder.
CPT
kuralı kullanıldığında (tıpkı CIP, CFR veya CIF kurallarında
olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma
yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca
taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim
şeklinin özellikleri : Bu teslim şekli özellikle çok araçlı
taşımacılık türlerinde kullanılır. Satıcı varış yerine
kadar navlun ücretini ödemekle yükümlüdür. Malları ilk
taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili
bütün risk ve navlun dışındaki masraflar alıcıya
geçer.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme
koşullarına uygun malı hazırlar. Alıcının ülkesinde
kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini
tamamlar. Taşıma acentası ile sözleşme yaparak varış limanına
kadar olan navlun ücretini öder. Malları ilk taşıyıcının
gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili tüm risk ve
masraflardan kurtulur. Teslimi gerçekleştirildiği ve muhtemel
varış tarihini alıcıya bildirir. Satıcı, malların teslim
edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü,
ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ve ihraç ülkesi
yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları
ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme
koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük
belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük
vergilerini öder. Malların ilk taşıyıcıya tesliminden itibaren
navlun dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya
aittir. Transit taşıma nedeni ile doğabilecek gümrük
masraflarını da alıcı tarafından karşılanır. Navlun bedeline
dahil değilse boşaltma masraflarını ödeyerek cirolu konşimentoyu
acentadan teslim alır. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim
emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere,
diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını
ödemelidir.
TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK / CARRIAGE
AND INSURED PAID TO (CIP)
"Taşıma ve Sigorta Ödenmiş
Olarak" kuralı, satıcının malları kendisinin seçtiği bir
taşıyıcı veya diğer bir kişiye belirlenen yerde (eğer
taraflarca böyle bir yer kararlaştırılmamış ise) teslim
edeceğini ve satıcının, malların belirtilen varış noktasına
getirilmesi gereken taşıma sözleşmesini yapmak ve taşıma
masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder.
CIP kuralı
kullanıldığında (tıpkı CPT, CFR veya CIF kurallarında olduğu
gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine
ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya
tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin
özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve
yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği
limana getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve temin eder.
Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde
yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta
primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar
kapsamlı nakliyat sigortası yaptırır.Ancak alıcı olağandışı
risklere (grev, savaş, doğal afet vb.) karşı sigorta
yaptırılmasını istiyorsa primini kendisi ödemek şartıyla
satıcıdan sigorta kapsamının genişletilmesini isteyebilir.
Satıcı tarafından mal bedelinin %10 fazlası ile
yaptırılır.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme
koşullarına uygun malı hazırlamalıdır. Satıcı, hasarı ve
masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için
gerekli her türlü izni almalı, malların ihracı için gerekli tüm
belgeleri düzenlemeli ve gümrük işlemlerini tamamlamalıdır.
Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlamakta
satıcının sorumluluğundadır. Taşıma acentası ile sözleşme
yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder. Satıcı,
masrafları kendisine ait olmak üzere, gönderdiği malın
sigortasını yaptırır. Alıcıya, sigorta poliçesini veya sigorta
teminatına ilişkin diğer bir kanıt vermelidir. Malları ilk
taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren ilgili risk
ve masraflardan kurtulur. Bu andan itibaren navlun ve sigorta primi
dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.
Teslimi gerçekleştirdiğini ve muhtemel varış tarihini alıcıya
bildirir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına
uygun olarak mal bedelini öder. Malları varış limanında boşaltma
masraflarını ve liman ücretlerini de ödemek suretiyle
gecikmeksizin malını boşaltır. Alıcı, ihraç ülkesi
yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç
olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını
ödemelidir. Teslim anından sonra navlun ve sigorta primi dışındaki
meydana gelen bütün masraflar alıcı tarafından karşılanır.
İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük
işlemlerini tamamlar. İthalat için ödenmesi gereken tüm
resimleri, vergileri ve diğer harçları, gümrük işlemlerine
ilişkin masrafları öder.
TERMİNALDE TESLİM /
DELIVERED AT TERMINAL (DAT) (YÜRÜRLÜK: 01.01.2011)
"Terminalde
Teslim" kuralı, satıcının malları belirlenen varma yerinde
veya limanında belirlenen terminalde gelen taşıma aracından
boşaltılmış bir şekilde alıcının tasarrufuna bırakmakla
malları teslim ettiğini ifade eder. Terminal terimi, rıhtım,
depo, konteyner sahası veya yol, demiryolu veya hava kargo istasyonu
gibi üstü açık veya kapalı olabilecek herhangi bir yeri kapsar.
Taraflar malların terminalden başka bir yere taşınması ve
elleçlenmesi ile ilgili hasarın ve masrafların satıcı tarafından
üstlenilmesini amaçlıyorsa, DAP veya DDP kuralları
kullanılmalıdır.
Teslim şeklinin özellikleri : malların,
taşıma vasıtasınca boşaltılmak üzere varış noktasında
alıcıya sağlanması (teslim edilmesini) anlamına gelip, daha
önceki DEQ klozunun yerini alıp, DEQ’in aksine, multimodal (çoklu
vasıta için) kullanılabilir. DAT Başka bir deyişle, Eşyanın
alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan terminal noktasında
(bu nokta bir liman ya da gümrük antreposu veya alıcının
fabrikası olabilir) boşaltma masrafları satıcı tarafından
karşılanmış olarak alıcının emrine bırakılmasıdır. Tüm
gümrük işlemleri, masrafları, gümrükte doğan vergi, resim ve
harçlar alıcıya aittir. Kaldırılan terimlerden DAF, DES ve DDU
yerine getirilmiş bir terimdir.malların belirlenen yere taşıma
maliyetlerini/ terminal bağlantılı zarar risklerini satıcı
üstlenir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme
koşullarına uygun malı hazırlamalıdır. Satıcı, hasarı ve
masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için
gerekli her türlü izni almalı ve malların ihracı veya teslimden
önce başka bir ülkeden geçişi için gerekli gümrük işlemlerini
tamamlamalıdır. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere,
malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma
sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta
sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Satıcı, malları
kararlaştırılan tarihte, varma yerinde veya limanında
kararlaştırılan terminalde, gelen taşıma aracından boşaltarak
alıcının tasarrufuna bırakarak teslim etmelidir. Eğer belirli
bir terminal kararlaştırılmamış ise, satıcı kararlaştırılan
varma yerinde veya limanında kendi amacına en uygun terminali
seçebilir. Satıcı, uygun olarak teslim edildiği ana kadar mallara
ilişkin bütün masrafları ve uygulandığı ölçüde, malların
yukarıda anlatıldığı şekilde tesliminden önce ihracat için
gerekli gümrükleme masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken
bütün resimleri, vergiler ve diğer harçları, malların herhangi
bir ülkeden geçişine ilişkin masrafları öder.
Alıcının
Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal
bedelini öder. Uygulandığı ölçüde, alıcı, hasar ve
masrafları kendisine ait olmak üzere, her türlü ithalat iznini
veya diğer resmi izni almalı ve malların ithali için tüm gümrük
işlemlerini tamamlamalıdır. Malların yukarıda anlatıldığı
şekilde teslim edildiği andan itibaren bu mallara ilişkin tüm
masraflar alıcının sorumluluğundadır. Alıcı, ihraç
ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları
hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene
masraflarını ödemelidir.
BELİRLENEN YERDE TESLİM /
DELIVERED AT PLACE (DAP) (YÜRÜRLÜK: 01.01.2011)
"Belirlenen
Yerde Teslim" kuralı, satıcının malları belirlenen varma
yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan alıcının
tasarrufuna bırakmakla teslim ettiğini ifade eder.
Teslim
şeklinin özellikleri : malların, taşıma vasıtasınca
boşaltılmak üzere belirtilen belirli bir noktada alıcıya
sağlanması (teslim edilmesi) anlamına gelir. DAP daha önceki DAF,
DES, ve DDU’nun yerini almıştır. DAP başka bir deyişle,
Eşyanın alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan boşaltma
yerinde (bir liman iskelesi, gümrük noktası, havalimanı) boşaltma
için hazır durumda nakliye aracının üzerinde alıcı emrine
bırakılmasıdır. Tüm gümrük işlemleri, masrafları, gümrükte
doğan vergi, resim ve harçlar alıcıya aittir. malların
belirlenen yere taşıma maliyetlerini/ terminal bağlantılı zarar
risklerini satıcı üstlenir.
Satıcının Yükümlülükleri :
Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlamalıdır.
Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların
ihracı için gerekli her türlü izni almalı ve malların ihracı
veya teslimden önce başka bir ülkeden geçişi için gerekli
gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Satıcı, masrafları
kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar
taşınması için taşıma sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının
alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü
yoktur. Satıcı, malları kararlaştırılan tarihte, varma yerinde,
eğer varsa kararlaştırılan noktada, gelen taşıma aracından
boşaltılmaya hazır şekilde alıcının tasarrufuna bırakarak
teslim etmelidir. Satıcı, uygun olarak teslim edildiği ana kadar
mallara ilişkin bütün masrafları ve uygulandığı ölçüde,
malların yukarıda anlatıldığı şekilde tesliminden önce
ihracat için gerekli gümrükleme masrafları ve ihracat için
ödenmesi gereken bütün resimleri, vergiler ve diğer harçları,
malların herhangi bir ülkeden geçişine ilişkin masrafları
öder.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına
uygun olarak mal bedelini öder. Uygulandığı ölçüde, alıcı,
hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, her türlü ithalat
iznini veya diğer resmi izni almalı ve malların ithali için tüm
gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Malların yukarıda
anlatıldığı şekilde teslim edildiği andan itibaren bu mallara
ilişkin tüm masraflar alıcının sorumluluğundadır. Taşıma
sözleşmesi uyarınca bu masrafların satıcıya ait olacağının
düzenlendiği haller dışında, malların belirlenen varma yerinde
teslim alınabilmesi için gelen taşıma aracından boşaltılması
için gerekli masrafları öder. Uygulandığı ölçüde, malların
ithali için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer
harçları ve diğer masrafları alıcı ödemelidir. Alıcı,
ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene
masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi
muayene masraflarını ödemelidir.
GÜMRÜK
VERGİLERİ ÖDENMİŞ OLARAK / DELIVERED DUTY PAID (DDP)
"Gümrük
Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim" kuralı, satıcının malları
ithalat için gümrüklenmiş olarak ve belirlenen varma yerinde
gelen taşıma aracında boşaltmaya hazır şekilde alıcının
tasarrufuna bırakmakla teslim ettiğini ifade eder.
Teslim
şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde DDU teslim şekli ile
aynı prensiplere dayanır; ancak DDP teslim şeklinde satıcı bir
de gümrük vergilerini ödemek zorundadır. Alıcının ülkesindeki
yerel bir satıcıdan farksız şekilde malları devreder. Eğer
taraflar, malların ithalat için gümrüklenmesine ilişkin tüm
hasar ve masrafların alıcı tarafından üstlenilmesini
istiyorlarsa, DAP Kuralı kullanılmalıdır.
Satıcının
Yükümlülükleri : DDP Kuralı, satıcı açısından azami
yükümlülüğü gösterir. Satıcı sözleşme koşullarına uygun
malı hazırlar. Kendi ülkesinde ve Alıcı ülkesinde kullanacağı
lüzumlu belgeleri hazırlar. İhracat ve İthalat Gümrük
işlemlerini tamamlar. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak
üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma
sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta
sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Taşıyıcı aracı
temin ederek navlun ücretini öder. Teslime kadar malla ilgili bütün
masraflar ve riskler satıcıya aittir. Teslimi alıcının ülkesinde
belirlenen yerde ve tarihte gümrük vergilerini de ödemek suretiyle
gerçekleştirir. Satım sözleşmesinde aksi açıkça
kararlaştırılmamışsa, ithalata ilişkin ödenmesi gereken KDV ve
diğer tüm vergiler satıcıya aittir.
Alıcının Yükümlülükleri
: Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder ve malları
teslim alır. Malların öngörüldüğü şekilde teslim edildiği
andan itibaren bu mallarla ilgili bütün masrafları karşılar.
Alıcının satıcıya karşı ihraç veya ithal ülkesi
yetkililerinin emrettiği herhangi bir yükleme öncesi muayene
masrafını ödemek gibi bir yükümlülüğü yoktur.
GEMİ
DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ / FREE ALONGSIDE SHİP ( FAS)
"Gemi
Doğrultusunda Masrafsız" kuralı, satıcının malları
belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından seçilen geminin
doğrultusunda (örneğin bir rıhtımda veya bir mavnada) bırakarak
teslim etmesini ifade eder. Malların konteynerde olduğu hallerde,
satıcının malları gemi doğrultusunda değil de bir terminalde
taşıyıcıya teslim etmesi olağandır. Bu gibi durumlarda, bu
kural uygun değildir ve FCA kuralı kullanılmalıdır.
Teslim
şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı malları
geminin yanına kadar getirmekle sorumludur. Mallar gemi rıhtımında
ise, yükleme yerine getirerek., Gemi açıkta demirli ise mavnalarla
geminin yanına kadar götürülerek teslim edilir. Tesliminden
itibaren malların kaybolması veya hasar görmesi gibi rizikolar
alıcıya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve
navlun alıcı tarafından karşılanır. Bu teslim şeklinde ihracat
ile ilgili tüm belgeler alıcı tarafından hazırlanır. Gümrük
işlemleri de alıcı tarafından yapılır. Alıcı firma bu ülkede
ihracatçı gibi hareket edebilmesi mümkün değilse bu teslim şekli
seçilmemelidir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı
sözleşme şartları uyarınca malları hazırlar. Alıcının
isteği üzerine tüm masraf ve riskler alıcıya ait olmak üzere;
alıcının ülkesinde istenen gerekli belgeleri ve benzeri idari ve
ticari belgeleri almasında yardımcı olur. Satıcının alıcıya
karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak
yükümlülüğü yoktur. Mallar belirlenen limanda, belirlenen
tarihte alıcının daha önce belirlediği geminin yanına
getirmekle teslim işlemini tamamlar. Bu andan itibaren malla ilgili
tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Alıcının isteği üzerine;
satıcı masraflar alıcıya ait olmak üzere yükleme belgesinin
düzenlenmesini sağlar, varış limanında malları teslim
alabilmesi için alıcıya gönderir. Ve gecikmeksizin gerekli
bildirimlerde bulunur. Uygulandığı ölçüde, ihracat için
gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat
için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer
harçları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme
koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İhracat ve ithalat
ile ilgili gerekli belgeleri hazırlar, Gümrük masraflarının
tümünü öder. Taşıma acentası ile anlaşma yaparak, geminin
yükleme limanına yaklaşık ne zaman varacağını satıcıya
bildirir. Yükleme emrine hazır tutulan malları teslim alır. Bu
andan itibaren bütün masraflar ve risk alıcıya aittir. Alıcı,
ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene
masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi
muayene masraflarını ödemelidir.
GEMİDE MASRAFSIZ / FREE
ON BOARD (FOB)
"Gemide Masrafsız" kuralı, satıcının
malları belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından seçilen
gemide veya bu şekilde teslim edilen malları temin ederek teslim
etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye
yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği
haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu
zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda,
FCA kuralı kullanılmalıdır.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu
teslim şeklinde satıcı malları belirlenen tarihte ve yerde, alıcı
tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar
geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra meydana
gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar Alıcının
sorumluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri
hazırlar ve malların gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim
eder.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme
koşullarına uygun malı hazırlar. Belirlenen limanda, belirlenen
tarihte alcının temin etmiş olduğu gemiye yükleme yapar.
Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta
sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının ülkesinde
kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar, gümrük işlemlerini
tamamlar. Alıcıya yüklemenin yapıldığını bildirir. Düzenlenen
taşıma belgesini ve alıcının ülkesindeki kullanacağı gerekli
diğer belgeleri hazırlayarak ödeme şekline göre alıcıya
gönderir. Malların geminin küpeştesini (Güvertesini) geçene
kadar meydana gelebilecek her türlü hasar ve kayıp Satıcının
sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ihracat için gerekli
gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için
ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları
ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme
koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük
belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük
vergilerini öder. Taşıma acentası ile anlaşma yaparak navlun
bedelini öder. Yükleme limanında mallar geminin küpeştesini
geçtikten sonra malla ilgili tüm masraf ve riskler Alıcının
sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ithalat için ödenmesi
gereken bütün resimleri, vergileri ve malların ithaline ilişkin
gümrük işlemlerine ait masrafları ve malların herhangi bir
ülkeden transit geçişine ait masrafları ödemelidir. Alıcı,
ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene
masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi
muayene masraflarını ödemelidir.
MASRAFLAR VE NAVLUN / COST
AND FREIGH (CFR)
"Masraflar ve Navlun" kuralı,
satıcının malları gemide teslim etmesini veya zaten bu şekilde
teslim edilmiş malları tedarik etmesini ifade eder. Bu kural,
satıcını malları gemiye yüklenmeden önce bir terminalde
taşıyıcıya teslim ettiği haller için uygun olmayabilir. Örneğin
mallar konteynerde olduğu zaman bu şekilde teslim edilmeleri
olağandır. Bu gibi durumlarda, CPT kuralı kullanılmalıdır.
CFR
kuralı kullanıldığında (tıpkı CIP, CPT veya CIF kurallarında
olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma
yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca
taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim
şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı tüm masraf ve
riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir.
Gümrük işlemlerini yaptırır ve Navlun ücretini ödeyerek
yüklemeyi gerçekleştirir. Bu andan itibaren navlun dışındaki
malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.
Satıcının
Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı
hazırlar. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri
hazırlar. Gümrük işlemlerini tamamlar. Taşıma acentası ile
sözleşme yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini
öder. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların
belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi
yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi
yapmak yükümlülüğü yoktur. Mallar gemi küpeştesini geçtikten
sonra navlun dışında meydana gelen tüm masraf ve riskler alıcıya
aittir. Satıcı yüklemenin gerçekleştiğini ve muhtemel varış
tarihini alıcıya bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve
gerekli diğer belgeleri alıcıya gönderir.
Alıcının
Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal
bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek
gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Malları
varış limanında boşaltma masraflarını ve liman ücretlerini de
ödemek suretiyle gecikmeksizin malını boşaltır. Taşıma
süresince malla ilgili olarak yapılmış olan navlun dışındaki
bütün masrafları ödemek zorundadır. Uygulandığı ölçüde,
ithalat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve
malların ithaline ilişkin gümrük işlemlerine ait masrafları ve
taşıma sözleşmesi kapsamında olmaması kaydıyla, malların
herhangi bir ülkeden transit geçişine ait masrafları ödemelidir.
Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme
öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu
yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir.
MASRAFLAR,
SİGORTA VE NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
"Masraflar,
Sigorta ve Navlun" kuralı, satıcının malları gemide teslim
etmesini veya zaten bu şekilde teslim edilmiş malları tedarik
etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye
yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği
haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu
zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda,
CIP kuralı kullanılmalıdır.
CIF kuralı kullanıldığında
(tıpkı CIP, CPT veya CFR kurallarında olduğu gibi), satıcı
teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine ulaştığında
değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya tevdi
ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin özellikleri :
Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme
masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana
getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve temin eder. Satış
sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin
yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek
suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı deniz
nakliyat sigortası yaptırır. Mallar gemiye yüklendikten sonra
navlun ve sigorta primi dışındaki masraflar ve risk alıcıya
geçer.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme
koşullarına uygun malı hazırlar. Alıcının ülkesinde
kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini
tamamlar. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların
belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi ve
sigorta sözleşmesi yapmalıdır. Taşıma acentası ile sözleşme
yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder.
Gönderdiği malın sigortasını yaptırır, sigorta primini öder.
Malları yaklaşık hani tarihte varış limanında olacağını
alıcıya bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve gerekli diğer
belgeleri alıcıya gönderir. Uygulandığı ölçüde, ihracat için
gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat
için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer
harçları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme
koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük
belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük
vergilerini öder. Malları varış limanında boşaltma masraflarını
ve liman ücretlerini de ödemek suretiyle gecikmeksizin malını
boşaltır. Teslim anından sonra navlun ve sigorta primi dışındaki
meydana gelen bütün masraflar alıcı tarafından karşılanır.
Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme
öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu
yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir.
INCREASE
: Fiyat artışı, zam.
INSURANCE : Sigorta.
INTERMODAL
: Kargo konteynerinin farklı taşımacılık modları
(deniz-kara-tren-hava) arasında hareketi.
IRU
: Uluslararası Karayolları Taşımacıları Birliği
ISPS
(International Security Port Surcharge): Liman güvenlik ücreti
demektir.
L
LADEN
: Aracın veya geminin bordasına yüklü halde.
LASHING
: Yükün konteynere veya araca sabitlenmesi işlemidir.
LCL
(Less than Container Load) : Parsiyel yük; bir konteyneri
dolduramayacak ihracatçıların yüklerini ifade eder. Bunlar yine
aynı varış noktasına gidecek başka yüklerle birleştirilerek
bir konteynere yüklenir.
L/C : "Letter of Credit"
için kısaltma. Akreditif,Kredi Mektubu.
LINER IN (LI)
: Yükleme masrafının armatöre ait olması.
LINER OUT
(LO): Boşaltma masrafının armatöre ait olması.
LINER IN
– LINER IN : Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil
edilmiştir.
LINER IN – LINER OUT : Yükleme ücreti
navluna dahil edilmiştir. Tahliye ücreti navluna dahil
edilmemiştir.
LOW-BED (DEVE BOYNU TREYLER) : Ağır iş
makineleri ya da özel proje yükleri gibi uluslararası ve yurtiçi
karayolu taşıma yönetmeliğine göre standartların dışında,
normal kamyonların ve ya tırların taşıyabilecekleri uzunluk,
yükseklik, genişlik ve tonajdan farklı olan yüklerin taşınmasını
sağlayan yarı römorktur.
LTL (Less thanTruck Load): Parsiyel
kara yükü.
M
MB/L
(Master bill of Lading) : Gemi acentesi tarafından düzenlenen
ana konşimentodur.
MAWB (Master Air Waybill) : Ana
havayolu konşimentosu. Aynı uçak için gönderilen konsolide
edilmiş münferit kargo için düzenlenen konşimentodur.
MONITORING
: Reefer konteynerin limanda izlenmesi, ısısının takip
edilmesi işlemidir. Ekstra masraf oluşturur.
N
NVOCC
(Non Vessel Operating Common Carrier) : Gemisi veya acenteliği
olmadığı halde , armatörler ile karşılıklı teyit edilmiş
anlaşmalarla faaliyet gösteren taşıyıcı.
NOTIFY : Konşimento
üzerinde yüklemenin ihbar adresini gösterir.
O
ON
BOARD DATE : Yükleme tarihi.
OOG (Out Of Gauge)
: Standart konteyner tiplerine sığmayan, taşmalı kargo.
OPEN TOP CONTAINER : Üstü açık konteyner. Yükleme
ve boşaltmanın üstten yapılabildiği, üzeri sökülebilir tavan
kapağı olan veya branda ile kaplı konteyner tipi.
P
PACKING
LIST (ÇEKİ LİSTESİ) : Koli, ambalaj listesi. Kargonun
içindeki eşyaların adet,parça, ağırlık, boyut ve numaralarını
gösteren ayrıntılı liste.
PALLET (PALET) : Kargonun
yükleme ve boşaltmasını kolaylaştırmak için altına
yerleştirilen ahşap yada metal platform.
PICK-UP
: Yüklemeye konu olan kargonun yükleyicinin fabrika veya
deposundan teslim alınması.
PORT : Liman.
PORT
CONGESTION : Liman sıkışıklığı.
PORT OF DISCHARGE
/ POD : Boşaltma limanı.
PORT OF LOADING / POL
: Yükleme limanı.
PORT TO PORT : Limandan limana
taşıma şeklini ifade eder.
PRE-CARRIAGE : Kargonun
esas yükleme yerine kadarki ön taşıması.
PROFIT : Kar,
kazanç.
R
REEFER
CONTAINER : Soğutmalı konteyner. Navlunları genelde standart
ücretin üzerine soğutmalı konteyner farkı eklenerek teklif
edilir.
REFRIGERATED VAN (FRIGO ARAÇ) : Belirli
bir ısıda şoklanmış emtianın bir yerden başka bir yere
taşınması için özel olarak yalıtım malzemesiyle hazırlanmış
, konteyner , yarı romörk a vb. soğutucu bir ünite takılarak ,
sevk edilen malın ısısının muhafazasını sağlamak amacıyla
üretilen araç türü.
RELEASE : Serbest bırakmak,
salıvermek.
RO-RO VESSEL : Kamyon ve çekicileri
sürücüsüyle veya sürücüsüz olarak taşıyabilen gemi.
ROUTE
(ROTA) : Izlenen yol, güzergah.
S
SEAL
: Konteyneri kapamak için kullanılan mühür.
SHIPPER
(YÜKLEYİCİ) : İhracatçı.
SHIPPING INSTRUCTION
: Yükleme Talimatı.
STACK : Liman terminali,
konteyner istasyonu veya deposundaki konteyner,palet vb.nin düzgün
biçimde birbiri üstüne istif edilmesi.
STACKABLE
: İstiflenebilir.
STORAGE (ARDIYE) : Yükün
limanda/antrepoda bekleme ücreti.
STUFFING : İstifleme,yükü
konteynere yerleştirme.
SUPPLIER : Tedarikçi.
SUPALAN
: Eşyanın kamyon üzerinde, indirilmeden gümrük işlemlerinin
gerçekleştirilmesidir.
T
TEU
: 1 TEU 20 feet’lik koyteyneri ifade etmektedir. İngilizce
“Twenty-foot Equivalent Unit” kelimelerinin kısaltmasıdır.
TERMS
: Anlaşma koşulları, şartlar.
TIR : Uluslararası
Karayolu Taşımacılığı. (Fransızca: Transports Internationaux
Routiers )
TIR CARNET (TIR KARNESI) : TIR konvansiyonu
uyarınca karayolu ile yapılacak uluslararası taşımacılıkta
araçlar için düzenlenen, TIR rejimi altında taşınan eşyadan
yol boyu, gümrük idarelerince ithal veya ihraç vergi ve resimlerin
tehsil edilmemesi veya teminat aranmamasını sağlayan
belgedir.
THC (Terminal Handling Charge) : Gemiye
yükleme ya da gemiden indirme ile ilgili olan lokal navlun
kalemi.
TRAILER (TREYLER) : Römork. Motorlu araçla
çekilen yük taşımak için çekilen, yük taşımak için imal
edilmiş motorsuz taşıt. Yük taşımaya uygun kapalı veya açık
yeri bulunan çekici veya itici bir araçla hareket ettirerek
yükletilen veya boşaltılan ve çekici veya iticiden ayrılabilen
taşıma aracı.
TRANSHIPMENT (AKTARMA) : Konteynerin
çıkış limanı ile varış limanı harici başka bir limanda gemi
değiştirmesine verilen ad.
TRANSHIPMENT PORT
: Aktarma Limanı.
TRANSIT TIME : Transit
süresi.
TRANSIT TRANSPORT : Dış ticarette, satış
sözleşmesinde taraf olan işletmenin ülkelerinden başka üçüncü
bir ülke üzerinden yapılan taşıma.
TRUCK : Kamyon, yük
vagonu.
TRUCKER : Karayolu taşımacılığı yapan
kişi yada işletme.
U
UNSTUFFING
: Konteynerin içini boşaltma.
V
VESSEL
: Gemi.
VESSEL SCHEDULE : Gemi Programı.
VOLUME
: Hacim.
W
WAREHOUSE
(ANTREPO) : Gümrük vergisine konu olup da henüz vergi ve
resimleri ödenmemiş malların korunduğu, gerekiyorsa küçük
tamamlayıcı işlemlerin yapıldığı gümrük binalarına yakın
olan bir tür depodur.